Dlaczego seniorom łatwiej jest przepracować dawne urazy i własne błędy?

Resentymenty trzeba "przepracować". Czasem mamy szansę zrobić to z innymi, z samym/ą sobą - zawsze. Dlaczego jednak niełatwo jest przebaczać? Bo dochodzi wówczas do dysonansu między wartościami, które wyznajemy a emocjonalnością skłaniającą do złamania zasad (np. gdy chcemy przebaczyć komuś, na kim nam zależy). Dlaczego zaś trudno jest mówić „przepraszam"? Rzecz ma się podobnie. Dochodzi do rozdźwięku między własnymi emocjami a poczuciem konieczności postąpienia według zasad. Sytuacja wręcz tragiczna, nie powstydziłby się nadać jej dramatycznej formy sam Eurypides. Naprawienie krzywd z jednej, a przebaczenie z drugiej strony bywa jednak łatwiejsze w pewnym okresie życia - nasze akme w tej dziedzinie osiągamy po mniej więcej pięćdziesiątce. Jest ku temu kilka powodów:

• Szerszy obraz sprawy. W wieku dojrzałym większość ludzi zyskuje dystans i odpowiednią perspektywę swoich młodzieńczych „wykroczeń" i łatwiej są w stanie wybaczyć innym. Ważną kwestią są odgrywane przez nas role życiowe, np. komuś, kto sam został matką lub ojcem, łatwiej jest zrozumieć postępowanie swojego rodzica.

• Starszy znaczy mądrzejszy. Jak potwierdzają badania naukowe, zdolność oceny sytuacji osiąga szczyt w wieku średnim, tj. wówczas, gdy zdolności poznawcze spełniają wszystkie swoje funkcje, a bogate doświadczenie pomaga wydawać adekwatne sądy.

• Osoby dojrzałe są bardziej empatyczne. Tu także ważną rolę odgrywa doświadczenie. Ponieważ osoby w średnim wieku miały okazję doznać rozmaitych emocji w różnorodnych sytuacjach życiowych, a wiek sam z siebie odpowiada za obfitość zdarzeń i uczuć, łatwiej więc „wejść w czyjąś skórę"

• Tempus fugit. A ludzie dojrzali zazwyczaj mieli okazję się co do tego przekonać - zwykle doświadczyli już starty bliskiej osoby, np. rodziców lub dziadków i doskonale znają sens poetyckiego apelu księdza Twardowskiego „spieszmy się kochać ludzi tak szybko odchodzą". Co więcej seniorom łatwiej przerzucić tę świadomość ucieczki czasu na inne dziedziny.

• Dojrzali ludzie myślą o swoim dziedzictwie. W średnim wieku zaczyna się myśleć o wartościach i wspomnieniach, które chce się pozostawić dzieciom i wnukom. Wszyscy rodzice i dziadkowie pragną ochronić młodszych członków swojej rodziny przed błędami, które sami niegdyś popełniali. Przyznanie się do własnych gaf, pomyłek, zaniedbań to nie oznaka słabości, a „przesłanie" skierowane do młodszych pokoleń.

W opisywanych niedawno badaniach naukowcy z University of Alberta i Duke University zidentyfikowali obrazy mózgu, które pomagają osobom starszym regulować i kontrolować swoje emocje ze znacznie lepszym skutkiem niż w przypadku ludzi młodszych.

- Kontrola emocji poprawia się wraz z wiekiem. Dojrzałość wpływa na zwiększoną interakcję między tymi rejonami mózgu, które pozwalają seniorom kontrolować swoje reakcje emocjonalne i być bardziej odpornymi na stresujące sytuacje - stwierdził doktor Florin Dolcos, współautor badania.

Wszystko zatem przemawia na korzyść seniorów. Doświadczenie, empatia, dystans do rzeczywistości, wreszcie badania naukowe mają gwarantować łatwiejsze pogodzenie się z dawnymi porażkami i przyznanie do własnych błędów. Co można dzięki temu osiągnąć? Prawdziwy skarb - ulgę i czyste sumienie.